Slikken bij kinderen
Eet- en drinkstoornissen ontstaan doordat kinderen de spieren die nodig zijn bij het zuigen, afhappen van een lepel, bijten, kauwen en slikken niet goed beheersen. Kinderen met eet- en drinkstoornissen verslikken zich regelmatig en/of spugen veel. Het kan ook zijn dat een kind door de negatieve ervaringen de voeding gaat weigeren. Sommige kinderen moeten geholpen worden bij de overgang van sondevoeding naar orale voeding. Tijdens een langere periode van sondevoeding oefent het kind zijn mond- en tongspieren te weinig, waardoor een ervaringstekort ontstaat. Het is belangrijk dat kinderen alle mondspieren vroegtijdig leren gebruiken, anders heeft dit gevolgen voor het latere spreken. Wij spreken bij deze therapie van pre verbale logopedie.
Lees hier meer in ons artikel.
OMFT
Als logopedist behandelen wij kinderen en volwassen met Oro myofunctionele problemen, zoals verkeerd slikken en open mondgedrag. De vorm van het gebit en de mond wordt voor een groot deel bepaald door de functie van de spieren in en om de mond. Afwijkende mondgewoonten kunnen het evenwicht tussen die spieren onderling verstoren en daarbij de stand van de tanden en kiezen bepalen. Bij afwijkende mondgewoonten kunt u denken aan foutieve slikgewoonten, habitueel mondademen, duimen, vingerzuigen, lispelen of slissen. Oro-myofunctionele therapie (OMFT) is een oefentherapie die gericht is op het herstellen van een verstoord evenwicht in het functioneren van de spieren in en om de mond. Femke van Meer en Mirella Kooman hebben zich gespecialiseerd op dit behandelgebied.
Slikken bij volwassenen
Iemand met een slikstoornis verslikt zich bijvoorbeeld waardoor er eten of drinken in de luchtpijp terecht komt in plaats van in de slokdarm. Wanneer voeding met moeite wordt doorgeslikt of het loopt steeds uit de mond wordt dit ook een slikstoornis genoemd. Het risico van regelmatig verslikken is onder andere een longontsteking. De medische term voor een slikstoornis is dysfagie.
Slikstoornissen komen voor bij mensen van alle leeftijden, maar vooral bij ouderen. Er zijn meerdere oorzaken voor slikstoornissen mogelijk:
• door ouderdom
• door ziekten van het zenuwstelsel (zoals de ziekte van Parkinson, dementie, een beroerte)
• door medicijnen
• door ziekten in het hoofd/halsgebied (bv. Kanker in de keel en/of mond)
• Na een beroerte heeft iemand vaak (tijdelijk) een slikstoornis
• Door (langdurige) stress of andere psychische aandoening
Behandeling
De logopedist kan met een slikonderzoek de oorzaak van de slikstoornis opsporen en vaststellen in welke fase van het slikproces de stoornis zich bevindt. Het logopedisch onderzoek kan worden uitgebreid met een onderzoek door een KNO-arts en/of een radioloog. Vaak wordt een patiënt met slikproblemen ook besproken in een multidisciplinair team waarin de behandelende arts, diëtist, en de verzorging deelnemen en eventueel de patiënt of zijn familie.
Afhankelijk van de oorzaak en de ernst van het slikprobleem stelt de logopedist in overleg met de patiënt een behandelplan op. Het doel van de interventie kan zich richten op het verminderen van het risico op verslikken, het verbeteren van de voedingstoestand of het met meer plezier eten en drinken. .De interventie kan zich richten op de stoornis door middel van het aanleren van compensatiestrategieën of het trainen van specifieke spieren. Het verbeteren van de sensibiliteit. Daarnaast worden meestal adviezen aan de cliënt (en zijn omgeving) gegeven met betrekking tot bijvoorbeeld de houding tijdens de maaltijd, de consistentie van het voedsel en de wijze van aanbieden.
De resultaten van de slikbehandeling zijn in grote mate afhankelijk van de ernst en aard van de stoornis. Soms blijven er beperkingen bestaan, waardoor bijvoorbeeld een bepaalde voedselbereiding noodzakelijk is of bepaalde voedingsmiddelen niet meer geslikt kunnen worden. De nadruk van de logopedische behandeling zal dan liggen op het zo aangenaam mogelijk maken van de eet- en drinkmomenten.
Annette heeft ervaring met het behandelen van slikstoornissen, ook ten gevolge van een conversiestoornis.